Kini Awọn Igbesẹ ti Ọna Imọ-jinlẹ
Kini awọn igbesẹ ti ọna ijinle sayensi
Bawo ni awọn oniwadi ṣe iwadii awọn iyalẹnu ọpọlọ? Wọn lo ilana ti a mọ si ọna imọ-jinlẹ lati ṣe iwadi awọn ẹya oriṣiriṣi ti bii eniyan ṣe ronu ati huwa. Ilana yii kii ṣe gba awọn onimọ-jinlẹ laaye lati ṣe iwadii ati loye oriṣiriṣi awọn iyalẹnu ọpọlọ ṣugbọn tun pese awọn oniwadi ati awọn miiran ọna lati pin ati jiroro awọn abajade ti awọn ẹkọ wọn.
Kini Ọna Imọ-jinlẹ?
Kini ijinle sayensi ọna ati bawo ni a ṣe lo ninu imọ-ẹmi-ọkan? Ọna ijinle sayensi jẹ pataki ilana igbesẹ-nipasẹ-igbesẹ ti awọn oniwadi le tẹle lati pinnu boya iru ibatan kan wa laarin awọn oniyipada meji tabi diẹ sii.
Awọn onimọ-jinlẹ ati awọn onimọ-jinlẹ awujọ miiran n ṣeduro awọn alaye nigbagbogbo fun ihuwasi eniyan. Ni ipele ti kii ṣe alaye diẹ sii, awọn eniyan ṣe idajọ nipa awọn ero, awọn iwuri, ati awọn iṣe ti awọn ẹlomiran lojoojumọ.
Lakoko ti awọn idajọ lojoojumọ ti a ṣe nipa ihuwasi eniyan jẹ ẹya-ara ati itankalẹ, awọn oniwadi lo ọna imọ-jinlẹ lati ṣe iwadi nipa imọ-ọkan ni ibi-afẹde ati ọna eto. Awọn abajade ti awọn iwadii wọnyi ni igbagbogbo royin ni awọn media olokiki, eyiti o mu ki ọpọlọpọ ṣe iyalẹnu bawo tabi idi ti awọn oniwadi ṣe de awọn ipinnu ti wọn ṣe.
Lati le ni oye nitootọ bi awọn onimọ-jinlẹ ati awọn oniwadi miiran ṣe de awọn ipinnu wọnyi, o nilo lati mọ diẹ sii nipa ilana iwadii ti a lo lati ṣe iwadi nipa ẹkọ nipa imọ-ọkan ati awọn igbesẹ ipilẹ ti o lo lakoko ṣiṣe eyikeyi iru iwadii imọ-jinlẹ. Nipa mọ awọn igbesẹ ti ọna ijinle sayensi, o le ni oye daradara awọn oluwadi ilana ti o lọ lati de awọn ipinnu nipa iwa eniyan.
Awọn idi lati Lo Awọn Igbesẹ ti Ọna Imọ-jinlẹ
awọn awọn ibi-afẹde ti awọn ẹkọ imọ-jinlẹ ni lati ṣe apejuwe, ṣalaye, asọtẹlẹ ati boya ni ipa awọn ilana ọpọlọ tabi awọn ihuwasi. Lati le ṣe eyi, awọn onimọ-jinlẹ lo ọna imọ-jinlẹ lati ṣe iwadii imọ-jinlẹ. Ọna ijinle sayensi jẹ ṣeto awọn ilana ati ilana ti awọn oniwadi lo lati ṣe agbekalẹ awọn ibeere, gba data, ati de awọn ipinnu.
Kini awọn ibi-afẹde ti iwadii imọ-jinlẹ ni imọ-ọkan? Awọn oniwadi wa kii ṣe lati ṣe apejuwe awọn ihuwasi nikan ati ṣalaye idi ti awọn ihuwasi wọnyi waye; wọn tun tiraka lati ṣẹda iwadi ti o le ṣee lo lati ṣe asọtẹlẹ ati paapaa yi ihuwasi eniyan pada.
Awọn ofin bọtini lati Mọ
Ṣaaju ki o to bẹrẹ ṣawari awọn igbesẹ ọna imọ-jinlẹ, awọn ọrọ pataki ati awọn itumọ wa ti o yẹ ki o faramọ pẹlu.
- Kokoro: Amoro ti o kọ ẹkọ nipa ibatan ti o ṣeeṣe laarin awọn oniyipada meji tabi diẹ sii.
- ayípadà: Ifosiwewe tabi eroja ti o le yipada ni awọn ọna akiyesi ati wiwọn.
- Itumọ Iṣẹ: Apejuwe kikun ti gangan bi a ṣe tumọ awọn oniyipada, bawo ni wọn yoo ṣe ṣe afọwọyi, ati bii wọn yoo ṣe wọn.
Awọn Igbesẹ ti Ọna Imọ-jinlẹ
Lakoko ti awọn iwadii iwadii le yatọ, iwọnyi ni awọn igbesẹ ipilẹ ti awọn onimọ-jinlẹ ati awọn onimọ-jinlẹ lo nigbati wọn n ṣe iwadii ihuwasi eniyan.
Igbesẹ 1. Ṣe akiyesi
Ṣaaju ki oluwadi to bẹrẹ, wọn gbọdọ yan koko-ọrọ lati ṣe iwadi. Ni kete ti a ti yan agbegbe ti iwulo, awọn oniwadi gbọdọ lẹhinna ṣe atunyẹwo kikun ti awọn iwe ti o wa lori koko-ọrọ naa. Atunyẹwo yii yoo pese alaye ti o niyelori nipa ohun ti a ti kọ tẹlẹ nipa koko naa ati awọn ibeere wo ni o ku lati dahun.
Atunyẹwo litireso le kan wiwo iye ti o pọju ti awọn ohun elo kikọ lati awọn iwe mejeeji ati awọn iwe iroyin ti ẹkọ ti o wa ni awọn ọdun sẹhin. Alaye ti o yẹ ti o gba nipasẹ oluwadii ni yoo gbekalẹ ni apakan ifihan ti awọn abajade ikẹkọ ti a tẹjade ti o kẹhin. Ohun elo abẹlẹ yii yoo tun ṣe iranlọwọ fun oniwadi pẹlu igbesẹ akọkọ akọkọ ni ṣiṣe ikẹkọ ẹkọ nipa imọ-ọkan - ti n ṣe agbekalẹ idawọle kan.
Igbesẹ 2. Beere Ibeere kan
Ni kete ti oluwadi kan ti ṣakiyesi nkan kan ti o si ni diẹ ninu alaye lẹhin lori koko-ọrọ naa, igbesẹ ti o tẹle ni lati beere ibeere kan. Oluwadi naa yoo ṣe agbekalẹ kan, eyiti o jẹ amoro ti ẹkọ nipa ibatan laarin awọn oniyipada meji tabi diẹ sii
Fun apẹẹrẹ, oniwadi le beere ibeere kan nipa ibatan laarin oorun ati iṣẹ ṣiṣe ẹkọ. Njẹ awọn ọmọ ile-iwe ti o gba oorun diẹ ṣe dara julọ lori awọn idanwo ni ile-iwe?
Lati le ṣe agbekalẹ igbero to dara, o ṣe pataki lati ronu nipa awọn ibeere oriṣiriṣi ti o le ni nipa koko kan pato. O tun yẹ ki o ronu bi o ṣe le ṣe iwadii awọn idi. Irọrun jẹ apakan pataki ti eyikeyi idawọle to wulo. Ni awọn ọrọ miiran, ti arosọ ba jẹ eke, o nilo lati wa ọna fun awọn onimo ijinlẹ sayensi lati ṣafihan pe iro ni.
Igbese 3. Idanwo Rẹ Hypothesis ati Gba Data
Ni kete ti o ba ni idawọle ti o lagbara, igbesẹ ti o tẹle ti ọna imọ-jinlẹ ni lati fi hunch yii si idanwo nipa gbigba data. Awọn ọna gangan ti a lo lati ṣe iwadii idawọle kan da lori deede ohun ti a nṣe iwadi. Awọn ọna iwadii ipilẹ meji lo wa ti onimọ-jinlẹ le lo - iwadii asọye tabi iwadii idanwo.
Iwadi apejuwe ni igbagbogbo lo nigbati yoo nira tabi paapaa ko ṣee ṣe lati ṣe afọwọyi awọn oniyipada ni ibeere. Awọn apẹẹrẹ ti iwadii ijuwe pẹlu awọn iwadii ọran, adayeba akiyesi, ati awọn iwadi ibamu. Awọn iwadii foonu ti awọn onijaja nigbagbogbo lo jẹ apẹẹrẹ kan ti iwadii ijuwe.
Awọn ẹkọ ibamu jẹ ohun ti o wọpọ ni iwadi imọ-ọkan. Lakoko ti wọn ko gba laaye awọn oniwadi lati pinnu idi-ati-ipa, wọn jẹ ki o ṣee ṣe lati ṣe iranran awọn ibatan laarin awọn oniyipada oriṣiriṣi ati lati wiwọn agbara awọn ibatan wọnyẹn.
Iwadi iwadii ni a lo lati ṣawari awọn ibatan-fa-ati-ipa laarin awọn oniyipada meji tabi diẹ sii. Iru iwadii yii jẹ pẹlu ifọwọyi ni ọna ṣiṣe kan ominira oniyipada ati lẹhinna wiwọn ipa ti o ni lori asọye ti o gbẹkẹle oniyipada. Ọkan ninu awọn anfani pataki ti ọna yii ni pe o gba awọn oniwadi laaye lati pinnu gangan boya awọn iyipada ninu oniyipada kan nfa awọn ayipada ninu omiiran.
nigba ti oroinuokan adanwo ti wa ni igba oyimbo eka, a o rọrun ṣàdánwò jẹ ipilẹ ti o ṣe deede ṣugbọn o gba awọn oniwadi laaye lati pinnu idi-ati-ipa awọn ibatan laarin awọn oniyipada. Julọ o rọrun adanwo lo a ẹgbẹ iṣakoso (awọn ti ko gba itọju naa) ati ẹya ẹgbẹ esiperimenta (awọn ti o gba itọju naa).
Igbesẹ 4. Ṣayẹwo Awọn abajade ati Fa Awọn ipari
Lọgan ti oluwadi kan ti ṣe apẹrẹ iwadi naa ti o si gba data naa, o to akoko lati ṣayẹwo alaye yii ki o si ṣe ipinnu nipa ohun ti a ti ri. Lilo awọn iṣiro, awọn oniwadi le ṣe akopọ data, ṣe itupalẹ awọn abajade, ati fa awọn ipinnu ti o da lori ẹri yii.
Nitorinaa bawo ni oniwadi ṣe pinnu kini awọn abajade iwadii tumọ si? Kii ṣe nikan le ṣe atilẹyin iṣiro iṣiro (tabi kọ) idawọle oniwadi; o tun le ṣee lo lati pinnu boya awọn awari jẹ pataki iṣiro.
Nigbati awọn abajade ba sọ pe o ṣe pataki ni iṣiro, o tumọ si pe ko ṣeeṣe pe awọn abajade wọnyi jẹ nitori aye.
Da lori awọn akiyesi wọnyi, awọn oniwadi gbọdọ pinnu kini awọn abajade tumọ si. Ni awọn igba miiran, idanwo kan yoo ṣe atilẹyin igbero kan, ṣugbọn ni awọn igba miiran, yoo kuna lati ṣe atilẹyin idawọle naa.
Nitorinaa kini yoo ṣẹlẹ ti awọn abajade ti idanwo imọ-ọkan ko ṣe atilẹyin idawọle oniwadi naa? Ṣé èyí wá túmọ̀ sí pé ìkẹ́kọ̀ọ́ náà kò já mọ́ nǹkan kan? Nitoripe awọn awari kuna lati ṣe atilẹyin idawọle ko tumọ si pe iwadii ko wulo tabi alaye. Ni otitọ, iru iwadi bẹẹ ṣe ipa pataki ninu iranlọwọ awọn onimo ijinlẹ sayensi lati ṣe agbekalẹ awọn ibeere titun ati awọn idawọle lati ṣawari ni ojo iwaju.
Lẹhin awọn ipinnu ti a ti fa, igbesẹ ti n tẹle ni lati pin awọn abajade pẹlu awọn iyokù ti agbegbe ijinle sayensi. Eyi jẹ apakan pataki ti ilana nitori pe o ṣe alabapin si ipilẹ oye gbogbogbo ati pe o le ṣe iranlọwọ fun awọn onimọ-jinlẹ miiran lati wa awọn ọna iwadii tuntun lati ṣawari.
Igbesẹ 5. Jabọ Awọn abajade
Igbesẹ ikẹhin ninu iwadi imọ-ọkan ni lati jabo awọn awari. Eyi ni a ṣe nigbagbogbo nipasẹ kikọ soke apejuwe ti iwadi naa ati titẹjade nkan naa ninu iwe-ẹkọ ẹkọ tabi iwe akọọlẹ ọjọgbọn. Awọn abajade ti awọn ẹkọ imọ-ọkan ni a le rii ni awọn iwe iroyin ti a ṣe atunyẹwo ẹlẹgbẹ gẹgẹbi Iwe akosile imọran, awọn Iwe akosile ti Psychology Awujọ, Ẹkọ nipa idagbasoke, ati ọpọlọpọ awọn omiiran.
Awọn be ti a akosile article telẹ awọn pàtó kan kika ti a ti ṣe ilana nipasẹ awọn American Psychological Association (APA). Ninu awọn nkan wọnyi, awọn oniwadi:
- Pese itan kukuru ati isale lori iwadii iṣaaju
- Ṣe afihan idawọle wọn
- Ṣe idanimọ ẹniti o kopa ninu iwadi naa ati bi wọn ṣe yan wọn
- Pese awọn itumọ iṣẹ fun oniyipada kọọkan
- Ṣe apejuwe awọn iwọn ati awọn ilana ti a lo lati gba data
- Ṣe alaye bi a ti ṣe itupalẹ alaye ti a gba
- Ṣe ijiroro kini awọn abajade tumọ si
Kini idi ti iru igbasilẹ alaye ti iwadii imọ-jinlẹ jẹ pataki? Nipa ṣiṣe alaye ni kedere awọn igbesẹ ati awọn ilana ti a lo jakejado iwadi naa, awọn oniwadi miiran le lẹhinna tun ṣe awon Iyori si. Ilana atunṣe ti a gbaṣẹ nipasẹ awọn iwe-ẹkọ ẹkọ ati awọn iwe-akọọlẹ ọjọgbọn ṣe idaniloju pe nkan kọọkan ti a fi silẹ gba atunyẹwo ẹlẹgbẹ ni kikun, eyiti o ṣe iranlọwọ rii daju pe iwadi naa jẹ ohun ti imọ-jinlẹ.
Ni kete ti a tẹjade, iwadii naa di nkan miiran ti adojuru ti o wa tẹlẹ ti ipilẹ imọ wa lori koko yẹn.
